گلیم سنندج (سنه) دست بافت کد 101

تاریخچه گلیم

در واقع دست های هنرمندان همواره زیبایی های طبیعت را به صورت طرح ها و نقشها بر گلیم منعکس ساخته اند. بافنده، نوع ضربات دفتین، مقدار کشش پودها و تنظیم تارها باعث گوناگونی بافت از یکنوع طرح می شود. از دیگر ویژگی های هنری گلیم، نقوش عامیانه است که از ذوق، هنر، احساس و اعتقادات بافنده سرچشمه می گیرد. این نقوش در رابطه با انسان و خطرات و اندیشه اوست.

نقش و نگارهاضمن اینکه ظاهری عینی و طبیعت گرا دارند، مالامال از تمثیل و استعاره و رمز و رازهای جهان معنوی و بازتابی از آرزوهای بلند انسان هستند به گونه ای که می توان آن را رسانه ثبت اعتقادات و ایمان ها و باورهای آنها و انتقال آن از نسل خود به نسل بعد دانست.

قدیمی ترین گلیم ایرانی کشف شده قطعه گلیمی است که آن را متعلق به حدود ۳۰۰ سال پیش از میلاد دانسته اند. گر چه از سبقه تاریخی هنر گلیم بافی و زمان شروع آن در کردستان اطلاع دقیقی در دست نداریم اما بدون تردید به همراه حصیر بافی و نمد مالی در ردیف نخستین صنایع و هنرهای فلات ایران قرار دارد و از زمانهای بسیار دور به عنوان زیر انداز گرم و مناسب و قابل حمل جهت استفاده در نقاط سرد و کوهستانی و نیز در مقام دست بافته ای از تار و پود محکم و مقاوم برای نگهداری و حمل اشیا و آذوقه و تزیین منازل روستاییان مورد نظر بوده و کاربرد همیشگی داشته و دارد.

گلیم سنندج را بیشتر بشناسیم

«سنه» که اکنون به سنندج شهرت دارد و مرکز استان کردستان است، نام خود را به دسته ای از گلیم های ظریف بافت قرون ۱۸ و ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ داده است. ارزش جهانی و واقعی گلیم سنندج توسط کلکسیونرها در مزایده های دهه های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ شناخته شده است و بالاخره در سال های ۱۹۸۰ گلیم «سنه» به اعتبار شایسته خود در دنیای غرب دست یافت.

در گلیم سنندج نقوش متفاوتی است که هر کدام در کل نام ویژه ای دارد و اجزا آن نیز هر کدام دارای نامی هستند.

نقوش سنتی که در کردستان رایج بوده و هست عبارتند از: ماهی درهم، گل چینی، گل میرزا علی، گل وکیلی، گل جرسه، گل فرنگ، گل و گلدان، گل چایی، دست و دلبر، نقشه موسایی، نقشه قفقاز، گل و طوطی، بازو بند، محرمات، قاب قرآن و در سال های اخیر نقشه های دیگری چون توت فرنگی و گل جرسه پیوندی در ردیف نقشه های سنتی قرار گرفته است.

گلیم در اکثر مناطق بافت قالی کردستان بافته می شود اما مرکز اصلی گلیم «سنه» شهر سنندج است که با آموزش این شیوه بافت در اکثر شهرها و بسیاری از روستاهای استان بافت میشود.

از لحاظ مواد اولیه بهترین نوع پشم (از لحاظ قطر و طول الیاف، میزان جعد پذیری، رنگ پذیری و سایش) را برای فرش بافی در دنیا داریم و پشم گوسفندان مناطق کردستان و کرمانشاه و آذربایجان غربی برای گلیم بافی و قالی بافی بسیار مناسب است.

گلیم سنندج همانند دیگر دستبافت های داری نیاز به دار قالی بافی (سردار، زیر دار، راست روها، پیچ و مهره)، کوجی (گورد)، هاف (پشت گرد) و نیمکت دارد؛ اما در سنندج یک چوب دیگر در ابتدای بافت استفاده میشود که به «بن جیر» مشهور است و باعث سالم بودن ابتدای بافت میشود و از عیوبی همچون شمشیری شدن جلوگیری می کند.